Jak nakłonić dzieci do zmiany niepożądanych przez nas zachowań?
Na wstępie warto zaznaczyć, że naszym zadaniem jako opiekunów nie jest zmiana dziecka, jako osoby, lecz jego niepożądanego zachowania.
Dlaczego warto mówić o zachowaniach a nie o cechach?
- Zachowanie możemy szczegółowo opisać, jest łatwe do obserwacji. Trudno pracować z etykietą np. jesteś leniwy. Łatwiej jest skupić się nad czymś co jest konkretne, co można zmierzyć biorąc pod uwagę np. częstotliwość danego zachowania.
Od czego zacząć zmianę?
Zaczynamy od obserwacji dziecka, sporządzenia listy zachowań, które chcielibyśmy zmienić. Wybieramy z listy jedno zachowanie, to, które będzie średnio, lub łatwe do pracy.
Warto przy wyborze celu ustalić jego realność.
Stawiania nierealnych oczekiwań doprowadzi do frustracji zarówno rodzica, jak i malucha, któremu trudno będzie spełnić oczekiwania dorosłego.
Cele wyznaczane dziecku powinny uwzględniać jego możliwości.
Powinno brać się pod uwagę zarówno wiek rozwojowy dziecka jak i jego cechy temperamentalne.
Warto rozgraniczyć nawyk, od zachowań wynikających np. z nadpobudliwości.
Zasady
Zasady powinny być krótkie i konkretne. Wyrzucamy ze słownika powszechne słowo „nie”. Warto używać komunikatów pozytywnych, zawierających od razu wskazówkę np. ”malujemy na kartce”. Polecenie słowne łączymy z demonstracją.
Zawsze podążamy za dzieckiem- jesteśmy pomocnikiem, obserwujemy gdzie pojawia się trudność. Pomagamy, starając się nie wyręczać.
Konsekwencja
Zróbmy listę rzeczy, obszarów, z którymi dziecko nie ma problemów. W tym zakresie stawiamy mu jasne i konkretne wymagania.
Ważna jest konsekwencja- jeśli dziecko przyswoi daną umiejętność nie robimy wyjątków od reguły.
Bardzo ważna jest też współpraca między opiekunami- stawiamy dziecku spójne wymagania. Ustalamy jedno, dobre stanowisko i przestrzegamy razem ustalonych zasad.
Jak wydawać polecenia?
1. Podejdź do dziecka
2. Zdobądź jego uwagę- powiedz po imieniu, dotknij ramienia
3. Sformułuj jasne dwu-trzywyrazowe polecenie
4. Powtórz polecenie (jeśli dziecko jest starsze, pytamy czy polecenie jest jasne)
5. Dopilnuj aż dziecko wykona polecenie
Jak ćwiczyć nową czynność?
Musi być jedna i konkretna, nie uczymy kilku rzeczy na raz. Zawsze zaczynamy od czegoś łatwego bo potrzebny jest nam sukces, tak wzrasta motywacja dziecka. Dobrze jest ustalić stałą porę/
Jeśli dziecko nie umie wciągać powietrza przez słomkę, ale umie dmuchać, to niech na zmianę wciąga i dmucha.
Dlaczego kara jest zła?
· stosujemy ją zazwyczaj pod wpływem silnych emocji
· trudno jest ukarać dziecko natychmiast
· kara modeluje, poddaje negatywne rozwiązanie „jak wpłynąć na innych”
· kara może obniżać samoocenę dziecka
Psycholog mgr Jagoda Pietkiewicz
Klub Maluszka „Uśmiechnięta buźka”
